poblidigezh

Oberidigezh poblañ.

Diwar-benn poblidigez ar C’hanada, e istor, h.a., lenn : F.X. Garneau, Histoire du Canada, 3 levrenn, Kebek, 1852 ; A. Ferland, Cours d’hist. du Canada, 2 levrenn, Kebek, 1861 ; Taillon, Hist. de la colonie française du Canada, 2 levrenn, Montreal, 1865 ; Moreau, Hist. de l’Acadie française, Pariz, 1873 ; P. Margry, Découvertes et établissements des Français dans l’Amérique septentrionale, 6 levrenn, 1888 ; Sylva Clapin, La France transatlantique : le Canada, 1885 ; Gailly de Taurines, La Nation cana­dienne, 1894 ; G. du Bosq de Beaumont, Une mission en Acadie, war T. du M. 1900. (Mordiern, 1935-a:49)

E 1763, e oa bet embannet eur Reizadur a lakae da vevenn war boblidigez ar vro gant ar Wenn­groc’heneien aradennad ar menez Allegani, en em astenn adalek harzou ar C’hanada en hanternoz betek kompezennou an Alabama er c’hreisteiz. (Mordiern, 1935-b:28)

An ober gant ar c’hefluskeriou dre aezenn-dour, evit lakaat da vont en-dro ar c’hirri hag ar bagou, a rôas eun taol-lusk souezus da boblidigez Kornog Amerika gant ar saoznegerien. (Mordiern, 1935-b:34)

Daou dra dreist ar re-all, moarvat, o deus rôet lañs da boblidigez ar geotegi dre aesaat d’an dud beva enno :
1° Ijinidigez ar rod hag an ahel, al laz hag ar yeo, e penn-kenta oadvez ar metalou.
2° Doñvidigez ar marc’h e dibenn nevez-varevez ar maen, hag an ober gantañ diwezatoc’h war eun dro evel loen-marc’hegez hag evel loen-tenn. (Mordiern, 1937:24)

Liberter a-viskoazh eo bet Breizhiz. Prouennoù a denn ivez eus luniadur ar boblidigezh, pa veneg da skouer strewadur an atantoù war ar maez ; dilestret eo ar Vrezhoned unan-hag-unan en Arvorig, o chom pep hini war e dachenn ; bepred ez eo manet ivez ar c’hontelezhioù disrann mat. (Emsav, niv. 70, 1972)

Diwar-se, ha diwar orin an dud deuet a-gevret gant Isaac de Razilly, e c'heller dastum n' o deus ar Vretoned kemeret perzh ebet e poblidigezh Rannvroioù-mor ar C'hanada. (Andouard, 1970:216)

Er bloaz-se ivez e teuas un darvoud all hag a oa da bouezañ kalz, diwezhatoc'h, war vuhez an Amerikaned ha war boblidigezh ar vro : ur c'habiten hollandat en em gavas war aber ar James, gantañ evel marc'hadourezh ur garg vorianed a oa bet o kerc'hat en Afrika. (Kongar, 1977:213)